SPRZĘT DO BIEGANIA - BUTY
Autor: Krzysztof Grzybowski, Data: 29.03.2000

“Biegaj – a jeśli nie możesz zostać mistrzem,
Będziesz na pewno zdrowym człowiekiem”
( A. Lydiard, trener nowozelandzki )

Nim wyjdziemy na trasy biegowe trzeba się zaopatrzyć w podstawowy sprzęt do biegania: buty, dres, koszulka, skarpetki itp. Sprzęt ten jest niezbędny, gdyż pozwoli nam zmniejszyć ryzyko wystąpienia urazów lub kontuzji -nieodpowiednio dobrane buty mogą nam dostarczyć niemałych kłopotów.

Cześć I

Buty

Z  pozoru  wydaje  się, że  stopa ludzka  nie wygląda skomplikowanie, lecz jest to konstrukcja  składająca się z  26 kości  połączonych  214 wiązadłami  i 38 ścięgnami. Na komfort stopy wpływa wszystko, co przyczynia się do ich pomyślności, butom  zaś przypada ochrona dołu nóg przed  gorącem,  zimnem, wstrząsami i wilgocią. Obuwie  powinno  znakomicie układać się do nóg, być lekkie, miękkie i elastyczne. Tez  musi umożliwić stopie oddychanie, ponieważ   w  ciągu godziny  wydziela  ona średnio 13 gramów wilgoci. Podobna  historia  jest  ze wstrząsami. Dlatego buty są  najważniejszą  częścią sprzętu  biegowego. Najlepszym  obuwiem  będzie  takie, które  pozwoli  zapomnieć o swoim  istnieniu – nie  będzie ani ocierać, ani  uwierać. W Polsce jest w tej chwili dość duży  wybór  dobrych butów  po dość przystępnej  cenie. W  sklepach  nawet markowych jednak trudno znaleźć  fachowca, który oprócz  powiedzenia, ze  jest  to  but“ do biegania”, potrafiłby powiedzieć nam o nim coś   więcej.  Dobór  właściwego  obuwia   zależy  od  wielu  czynników,  ale  należy  kierować  się  trzema podstawowym kryteriami:

Amortyzacja

Polega  ona  na  pochłanianiu wszelkich sił i drgań przenoszonych na ciało przez uderzenie nogi o podłoże. Tył buta powinna  działać  jako  przedłużenie  ścięgna  Achillesa. Podczas  biegu odbijając się nogą zakroczną od podłoża, lądujemy  nogą wykroczną z siłą dochodzącej do 3 – krotnej wagi ciała. Ścięgno Achillesa napina się jak  sprężyna  by  zamortyzować  tak  dużą  energie.  Dobry  but  podnosi  ilość  energii po przez sprężanie się i oddanie energii zawartej w komorach powietrznych i wkładkach podeszwy. Dlatego im więcej energii ścięgno zachowa, tym większe jest odbicie. Stopa stąpająca zbyt twardo szybciej się męczy, daje się we znaki reszcie ciała, a  o  pochłanianiu  energii  wtedy  nie ma co mówić. Podczas zakupu butów spotykam się z przypadkami, że buty reklamowane jako “buty do biegania” mają sztywne podeszwy. Sprawdzanie ich wykonuję szczególnie przy  zakupie butów  mniej znanych firm. Biorę je do rąk i delikatnie zginam je za stopę i palce w pół. Gdy buty podają  się  temu  zabiegowi, znaczy to  że podeszwa  jest elastyczna i podczas użytkowania  nie powinna nam pęknąć. Od  razu  też sprawdzam  amortyzację  podczas przymiarki,  naciskając nogą  na piętę i palce obuwia. Przy nacisku powinna być odczuwalna ich sprężystość.

Stabilność

Buty  powinny mieć mocny materiał w okolicach pięty, dobrze dopasowane do kształtów stopy (nie za ciasne, gdyż może dojść do poważnych otarć palców) i mieć dobry system sznurowania. Sprawdzanie czy but nie jest za  ciasny polega  na włożeniu  palca  wskazującego  miedzy piętę stopy, a tylną część buta. Powinien w miarę luźno wchodzić. Buty biegowe powinne trzymać się dobrze podłoża, co zapobiega ślizganiu się i utracie energii. Firmy  oferują  dodatkowe  rozwiązania  poprawiające ich  stabilność, używają materiałów o  zróżnicowanych  stopniu twardości, umieszczając je w różnych częściach buta.

Indywidualne potrzeby biegacza

Są  to bardzo  istotne sprawy, a  dopasowanie i wygoda to podstawa, jednak wiele zależy gdzie się biega i do czego   buty  będą   przeznaczone.  Inne  buty  założymy  biegając  po  asfalcie,  inne  w  crossie.  Dobór   ich uzależniamy od indywidualnych potrzeb, a nie należy wydawać niepotrzebnie pieniędzy na zakup butów, które okażą się idealne, ale dla kogoś innego. Indywidualne potrzeby można podzielić na następujące grupy :

- Typ budowy ciała

Ciężki  biegacz  potrzebuje  innych butów, niż lekki i szybki zawodnik. Ciężka osoba powinna zakupić obuwie o lepszej amortyzacji i solidniejszej konstrukcji. Jeżeli w przeszłości mieliśmy jakieś kontuzje ,urazy, lub mamy wady  postawy,  to  najważniejsza  staje  się dobra  amortyzacja. Dużo ludzi  podczas chodzenia dotyka ziemi najpierw zewnętrzną stroną stopy, a następnie ciężar przenoszony jest do  przodu na skos w kierunku palucha. Jeżeli  przenosi  się  ciężar na wewnętrzna stronie stopy, wcześniej niż to powinni mieć miejsce, spowodowane może być płaskostopiem. Podczas biegu wszystkie ruchy są zawsze wzmocnione,  przy tak typowych wadach budowy  może  doprowadzić  do  powstania  problemów  z  innymi  stawami. W takich wypadkach należy się skorzystać  z  porady  ortopedy,  lub  lekarza  sportowego, którzy mogą zalecić użycie dodatkowych wkładek leczniczych (ortopedyczne )

-  Powierzchnia na której biegasz

Inne  będą  są  przeznaczone na teren, inne na  szosę. Buty,  w  których  przebiegałeś  całe  lato i jesień  może okazać się  całkowicie  nieprzydatne w okresie zimowym. Jeżeli masz zamiar biegać w terenie, to niezbędne są buty o głębiej wyciętym protektorze, niż buty do biegania po szosie. Występują modele uniwersalne, nadające się do obydwu typów  nawierzchni. Jeżeli  planujesz biegać  wieczorem, szczególnie  wzdłuż dróg i szos, warto mieć buty z naszywkami odblaskowymi.

-  Producent obuwia

Oprócz  znanych  firm  (Adidas,  Reebok),  jest  na  rynku  kilka  mniej  znanych (Avia, Etonik)  za to bardzo cenionych  firm specjalizujące się  w  produkcji  butów biegowych. Odradzam kupowanie butów “okazyjnie” na bazarach o ładnych  wzorach i nie znanych nazwach,  lub butów teoretycznie markowych firm. Rozlecą się bardzo szybko, nawet po 1-2  miesiącach używania, a na pamiątkę zostaną nam oparzenia, otarcia, kontuzje. Kupno butów  markowych  firm  w  pewnych  źródłach spełnia wymogi zdrowotne i gwarantuje od 1000 do 2000 km biegania.

Nim  ubierzemy  buty  na  pierwszy trening, należy parę dni pochodzić w nich, żeby stopa dobrze się ułożyła i przyzwyczaiła się do nowego obuwia (co robię od lat).

Pamiętajmy - chcąc zwiększyć swoje szansę na zakupu odpowiednich butów, należy przede wszystkim liczyć na własną wiedzę, którą zwykle sprzedawcy nie posiada.

Czas  na  regenerację  muszą  mieć  także  buty, a nie  tylko człowiek. Buty zużywają  się  nie tylko wskutek ścierania  podczas biegu  i dźwigania  ciężarów. Szybkie  zużywanie się butów do biegania  następuje  przez chodzenie  w  nich  na  co dzień. Jeśli ich nie odstawimy choć na jeden dzień, wtedy szwy, wkłady i język nie zdążą  wyschnąć, przez co wilgotne  tworzywo szybciej  ulega  zniszczeniu. Naszych  butów  biegowych  nie należy  też  ich  używać do uprawiania innego sporu (np. piłka nożna, tenis). Pomijając odmienną konstrukcję i  nie  przystosowanie  buta do zwrotów,  skrętów  i  gwałtownych  zatrzymań, powoduje to nierównomierne wycieranie  się  podeszwy. Zmniejsza  także  amortyzację obuwia w czasie biegu  i  przyspiesza jego  zużycie. Osoby  uprawiające  inne  dyscypliny  sportowe,  powinne  w  miarę  możliwości  do  nich  posiadać osobne obuwie.  Po  treningu  należy buty  wytrzeć  z  piasku,  błota,  a  w  dni  deszczowe  do  suszenia  nie używać gorących  grzejników, czy suszarek. Należy rozwiązać sznurowadła, wyjąc wkładki i wyciągnąć na zewnątrz język. Niech buty schną w temperaturze pokojowej.

 

Gorzowskie Towarzystwo Miłośników Biegania
                  AMATOR
           Krzysztof Grzybowski
   e-mail:bigfut@poczta.onet.pl
      
 

   Gorzowskie Towarzystwo Miłośników Biegania   AMATOR,  Autor:  Krzysztof  Grzybowski ,

bigfut@poczta.onet.pl   www.amator.fc.pl/    Wszelkie prawa zastrzeżone